دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال جدیدترین و پرکاربردترین روش بازاریابی در عصر حاضر است. این روش بازاریابی مزایای متعددی دارد که باعث اقبال بسیار گسترده کسب و کارها در هر سطحی از فعالیت شده است. چه کسب و کارهای سنتی و قدیمی، چه کسب و کارهای نوپا و مدرن امروزی.
در این مطلب سعی میکنیم با کلیات این روش نوین بازاریابی آشنا شویم، تعاریف، مفاهیم و تاریخچه آن را بررسی کنیم، با مهارتهای لازم برای موفقیت در این زمینه آشنا شویم و ببینیم چه آیندهای پپش روی این حوزه از بازاریابی است.

دیجیتال مارکتینگ چیست؟
در یک نگاه کلی باید گفت بازاریابی دیجیتال، آنلاین یا اینترنتی (که البته تفاوت کمی با هم دارند) شامل همه ابزارها و فعالیتهایی است که برای بازاریابی محصولات و خدمات در بستر دیجیتال (وب، اینترنت، موبایل یا سایر ابزارهای دیجیتال) مورد استفاده قرار میگیرند.
از جمله این فعالیتها میتوان به بازاریابی توسط موتورهای جستجو (SEM)، بهینه سازی موتورهای جستجو (سئو)، بازاریابی محتوایی (Content Marketing)، بازاریابی درونگرا (Inbound Marketing)، بازاریابی شبکههای اجتماعی (Social Media Marketing)، استراتژی محتوا (Content Strategy)، تبلیغات بر اساس کلیک (PPC)، اینفلوئنسر مارکتینگ (Influencer Marketing)، تبلیغات بنری (Banner Advertising)، ایمیل مارکتینگ (Email Marketing)، بازاریابی موبایلی (Mobile Marketing)، تبلیغات پیامکی (SMS Advertising)، بازاریابی از طریق همکاری در فروش (Affiliate Marketing)، تولید محتوا (Content Production)، بازاریابی ویروسی دیجیتال (Digital Viral Markreting)، تبلیغات هدفمند و سفارشی (Targeted Advertising) و نیز تبلیغ مستقیم (Native Advertising) اشاره کرد.
البته باید خاطر نشان کرد دیجیتال مارکتینگ با اینترنت مارکتینگ یا بازاریابی اینترنتی (Internet Marketing) یا بازاریابی آنلاین (Online Marketing) تفاوت دارد. در واقع باید گفت بازاریابی دیجیتال فراتر و گستردهتر از بازاریابی اینترنتی است و فعالیتهایی که در رسانههای دیجیتال غیر آنلاین مانند تلویزیون، رادیو، ارسال پیامکهای متنی و ویدیویی در موبایل، فعالیتهای اتوماسیون فروش به صورت غیر آنلاین مانند باشگاههای مشتریانِ غیر آنلاین نیز انجام میشود، همگی نوعی از بازاریابی دیجیتال هستند. برای دانستن تفاوت میان دیجیتال مارکتینگ و اینترنت مارکتینگ این ویدیو را ببینید.
مراحل کلی در فعالیتهای بازاریابی دیجیتال به ترتیب هدفگذاری، استراتژی، طراحی، اجرا و تحلیل (کنترل) است.
تعاریف دیجیتال مارکتینگ
دیجیتال مارکتینگ نوعی از بازاریابی است که در آن فعالیتهای بازاریابی از طریق رسانهها و تکنولوژیهای دیجیتال، مانند اینترنت، کامپیوترهای شخصی، موبایلها و دستگاههای هوشمند انجام میگیرد.
تاریخچه دیجیتال مارکتینگ
در طول تاریخ هر زمان رسانه جدیدی به وجود آمده است، بازاریابان سعی کردند از آن رسانه برای فعالیتهای بازاریابی خود بهره ببرند. بنابراین با این دید، ظهور دیجیتال مارکتینگ را میتوان از زمان به وجود آمدن رسانههای دیجیتال یعنی دهه 1940 دانست. توسعه و پیشرفت دیجیتال مارکتینگ نیز همواره مرهون توسعه نوآوریهای جدید بوده است. یکی از نقاط عطف بازاریابی دیجیتال توسط ری تاملینسون (Ray Tomlinson) در سال 1971 اتفاق افتاد، زمانی که او اولین ایمیل را ارسال کرد و توانست فناوری ارسال نامه از طریق اینترنت را به وجود آورد. یکی دیگر از نقاط عطف در تاریخ دیجیتال مارکتینگ پیدایش شاخه اینترنتی آن یعنی اینترنت مارکتینگ (Internet Marketing) در سال 1990 است، زمانی که برای اولین بار یک موتور جستجو به نام آرچی (Archi) به جهان عرضه شد. در دهه 1980 پایگاههای داده در اینترنت به وجود آمدند و بازاریابان توانستند بازاریابیِ پایگاه داده (Database Marketing) را برای رهگیری اطلاعات مشتریان ابداع کنند.
اصطلاح دیجیتال مارکتینگ برای اولین بار در دهه 1990 ابداع شد؛ زمانی که رایانههای شخصی در حال گسترش بود و بازاریابان از برنامههای مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) برای بازاریابی شخصیسازی شده استفاده کردند. اولین آگهی تبلیغاتی قابل کلیک در سال 1994 توسط کمپانی ای تی اند تی (AT&T) اکران شد، که با اقبال بسیار بالایی (44% کلیک) هم مواجه گردید. در دهه 2000 اتفاقات مهمی در دنیای اینترنت افتاد. رشد فزاینده تعداد کاربران اینترنت و تولد اولین اسمارتفونها یا گوشیهای هوشمند (Smart Phone) مانند آیفون فرصتهای بیبدیلی را برای بازاریابان فراهم آورد. در سال 2007 اتوماسیون بازاریابی (Marketing Automation) توسط بازاریابان ابداع شد؛ از این طریق بازاریابان توانستند بسیاری از فرآیندها و فعالیتهای متداول بازاریابی رابه صورت اتوماتیک و از طریق نرمافزار انجام دهند. اتوماسیون بازاریابی توانست بازاریابی شخصیسازی شده را به شکل چشمگیری کاراتر و بهینهتر کند.
نقطه عطف دیگری که در بازاریابی دیجیتال به چشم میخورد، تولد شبکههای مجازی مانند فیسبوک، لینکدین، توییتر، اینستاگرام و یوتیوب است؛ یعنی زمانی که انحصار رسانه ها از دست شرکتها و خبرگزاریها بیرون آمد و کاربران توانستند هر کدام چندین رسانه در این شبکه ها ایجاد کنند. رشد رسانههای اجتماعی، تنوع فعالیتهای بازاریابی را به شکل چشمگیری افزایش داد. رشد کاربران اینترنت و استفادهکنندگان از گوشیهای هوشمند در دنیا هر روز بازاریابان را با فرصتهای جدیدی در دنیای دیجیتال روبهرو کرد؛ تا جایی که امروزه بازاریابی دیجیتال یا دیجیتال مارکتینگ مهمترین روش بازاریابی در دنیا محسوب میشود. به ویژه از سال 2013 به بعد این نوع از بازاریابی مورد توجه تقریباً تمام بازاریابان در دنیا قرار گرفته است. سازمانها و شرکتها نیز با این رشد فزاینده همراه شدهاند، به طوری که از سال 2010 به بعد هر ساله رسانههای دیجیتال با رشد حدود 48 درصدی روبرو بودهاند.
دیجیتال مارکتینگ شامل چه فعالیتهایی میشود؟
امروزه نفوذ دیجیتال مارکتینگ تقریباً در همه فعالیتهای بازاریابی قابل مشاهده است اما برخی از فعالیتها که به طور خاص در دیجیتال مارکتینگ عنوان میشود و در بازاریابی سنتی به آنها توجهی نمیشده یا کمتر توجه میشده است به شرح زیر هستند:
بازاریابی موتورهای جستجو (SEM)
بازاریابی موتورهای جستجو (Search Engine Marketing) یکی از روشهای تبلیغات بر مبنای کلیک (PPC) است که ما در ایران آن را با تبلیغات گوگل یا تبلیغ در گوگل و مواردی از این دست میشناسیم. این روش، نوعی از بازاریابی دیجیتال است که در آن با پرداخت هزینه به یک موتور جستجو (عمدتاً گوگل) صفحه یا وبسایت خود را در موقعیتی بالاتر و جایگاهی بهتر (Better Position) برای مخاطبان قرار میدهیم. طبق تحقیقی که در وبلاگ گوگل در سال 2013 منتشر شده است، از این روش عمدتاً برای بالا بردن شناخت (Recognition)، آگاهی (Awareness) و تبدیل مخاطبان به مشتریان (Conversion) استفاده میشود.
باید توجه کرد که تا زمانی که پرداخت هزینه به موتورهای جستجو انجام شود، وبسایت ما در جایگاه بهتری نسبت به رقبا قرار میگیرد و در نتیجه ورودی بیشتری از طریق جستجوی کاربران خواهیم داشت. طبق آمار حدود 33% افرادی که جستجویی در گوگل انجام میدهند، در صورت وجود تبلیغات بر روی آنها کلیک میکنند ولی 77% افراد تبلیغات در موتور جستجو را شناسایی کرده و بر روی آن نتایج کلیک نمیکنند.
سوالی که بسیاری از افراد دارند این است که آیا کار بر روی سئو بازدهی بهتری دارد یا تبلیغات در موتورهای جستجو؟ پاسخی که بسیاری از بازاریابان دیجیتال به این سوال میدهند این است که در صورت اینکه یک کسب و کار تازه ایجاد شده است یا در کوتاه مدت میخواهد نتیجه بهتری بگیرد، بازاریابی موتورهای جستجو یا تبلیغات در آنها نتیجه بهتری خواهد داشت، در حالی که در بلند مدت و در صورت داشتن تیمی توانمند برای کار بر روی سئو، رتبهگیری ارگانیک در گوگل یا دیگر موتورهای جستجو توصیه میشود. شاید روش بهینه برای بسیاری از کسب و کارها این باشد که در ابتدای امر هزینه بیشتری را صرف تبلیغات در گوگل نمایند و در طی زمان هر چه به جلو میروند این هزینه را معطوف به کار بر روی محتوای کاربردی و سئو نمایند.
سئو یا بهینهسازی موتورهای جستجو (SEO)
سئو (Search Engine Optimization) به مجموعه فعالیتهایی اطلاق میشود که در طی آن یک وبسایت برای کسب رتبه (Rank) یا جایگاه (Position) بالاتر در صفحات نتایج موتورهای جستجو بهینهسازی میشود. نتیجه کار بر روی سئو افزایش میزان ترافیک ارگانیک (Organic Traffic) از طریق موتورهای جستجو است. در طی این فرایند میتوان وبسایتها، وبلاگها، ویدیوها یا حتی صفحات شبکههای اجتماعی را برای کسب رتبه بالاتر هنگام جستجوی کاربران بهینهسازی کرد.
فرایند سئو معمولاً به دو صورت قابل انجام است:
- سوال فنی
- سئو محتوایی
در سئو فنی ساختار یک وبسایت شامل کدها، نحوه برنامهنویسی، سرعت سایت، توضیحات متا و مواردی از این دست بهینهسازی میشود؛ در حالی که در سئو محتوایی تمرکز بر روی محتوای نشان داده شده به کاربر در انواع ساختارهای آن مانند محتوای متنی، محتوای تصویری، محتوای ویدیویی، محتوای صوتی و غیره است.
در تقسیم بندی دیگری که در بین سئوکاران متداول است، فرایند بهینهسازی به دو قسمت درونی (On-Page SEO) و بیرونی (Off-Page SEO) تقسیمبندی میشود:
سئو داخلی یا درونی: به تمام فعالیتهایی که برای بهینهسازی وبسایت یا صفحه در درون آن وبسایت انجام میشوند، سئو درونی یا داخلی گفته میشود. ایجاد محتوای کاربردی، پاسخ به سوالات کاربران، لینکدهی داخلی، بهینهسازیهای مربوط به تصاویر و تجربه کاربری، همگی از جمله فعالیتهای سئوی درونی هستند.
سئو خارجی یا بیرونی: به تمام فعالیتهای که برای بهینهسازی یک صفحه یا وبسایت خارج از فضای آن صفحه انجام میشوند، سئوی خارجی یا بیرونی گفته میشود. ممکن است بپرسید آیا این فعالیتها تخت اختیار ما هستند؟! پاسخ به این سوال هم مثبت است هم منفی؛ چرا که ما میتوانیم وبسایتمان را به صورتی بهینهسازی کنیم که محتوای آن محتوای کاربردی باشد و در نتیجه سایتهای دیگر در مطالب خود به ما ارجاع یا لینک دهند، چیزی که با عنوان لینک بیلدینگ (Link Building) مشهور است. مواردی نظیر لینکدهی وب سایتها یا صفحات دیگر به سایت ما، لینکهای صفحات اجتماعی به سایت ما، اشتراکگذاری مطالب سایت ما توسط کاربران یا وبسایت های دیگر همگی مواردی از فعالیتهای سئوی خارجی هستند.
وبسایت هاب اسپات (Hubspot) تقسیمبندی سئو را بر اساس سه گروه اصلی سئو درونی، سئوی بیرونی و سئو فنی تقسیمبندی میکند.
بازاریابی محتوایی (Content Marketing)
بازاریابی محتوایی یا کانتنت مارکتینگ نوعی از بازاریابی است که در آن فعالیتهای بازاریابی از طریق محتوا انجام میشود. مراحل اصلی بازاریابی محتوا شامل تعیین هدف یا ماموریت محتوا (Content Mission)، استراتژی محتوا (Content Strategy)، طراحی و تولید محتوا (Content Design and Production)، انتشار محتوا (Content Release) و بررسی بازخورد و بهروزرسانی محتوا (Content Feedback and Updates) است.
در بازاریابی محتوایی اهداف مختلفی از انتشار محتوا وجود دارد که مهمترین آنها ایجاد آگاهی (Awareness)، افزایش ترافیک (Organic Traffic) و رتبه ارگانیک (Organic Rank) در موتورهای جستجو، ترغیب مخاطبان (Persuasion) و تبدیل آنها به مشتریان (Conversion) و ارتباط و تعامل بهتر با مخاطبان (Engagement) است.
محتوا انواع گوناگونی نیز دارد که از آن جمله میتوان به محتوای متنی، محتوای تصویری، محتوای ویدیویی، محتوای صوتی، اینفوگرافیک، پادکست و… اشاره کرد. طبیعی است که ترکیبی از این انواع محتوا به مانند وبلاگها و کتابهای الکترونیک نتیجه بهتری بر روی مخاطبان دارد.
بر طبق آمار 56% بازاریابان معتقدند که محتوای شخصیسازی شده مانند پستهای بلاگ، مقالات، محتوای شبکههای اجتماعی، ویدیوها و صفحات فرود میتواند نرخ یادآوری (Brand Recall) و تعامل (Brand Engagement) با برندها را افزایش دهد؛ همچنین بر اساس آمار وب سایت منشن لیتیکز (Mentionlytics) یک استراتژی فعال و پایدار برای محتوا که به طور یکپارچه برای طراحی تولید و انتشار محتوای وبسایت، شبکههای اجتماعی و بلاگ طراحی شده است میتواند آگاهی از برند (Brand Awareness) و وفاداری به برند (Brand Loyalty) را تا 88% بهبود بخشد. تقریباً همه بازاریابان دیجیتال به اهمیت بازاریابی محتوایی در فعالیتهای بازاریابی دیجیتال واقفند و آن را یکی از مهمترین عناصر یک کمپین بازاریابی دیجیتال موفق می دانند.
بازاریابی درونگرا (Inbound Marketing)
بازاریابی شبکههای اجتماعی (Social Media Marketing)
تبلیغات بر اساس کلیک (PPC Advertising)
اینفلوئنسر مارکتینگ (Influencer Marketing)
تبلیغات بنری (Banner Advertising)
ایمیل مارکتینگ (Email Marketing)
بازاریابی موبایلی (Mobile Marketing)
بازاریابی از طریق همکاری در فروش (Affiliate Marketing)
بازاریابی از طریق همکاری در فروش یا افیلیت مارکتینگ، نوعی بازاریابی مبتنی بر عملکرد (Performance-Based Marketing) است که در آن یک کسب و کار به ازای هر بازدیدکننده یا مشتری که توسط شرکتها یا افرادی که در این این نوع بازاریابی به شرکت اصلی کمک میکنند، آورده شده است پاداش یا پورسانت میدهد. این افراد یا شرکتها غالباً دارای شبکههایی از مخاطبان هدف، در حوزه آن کسب و کار یا برند یا محصول هستند که میتوانند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم آنها را به سمت این کسب و کار هدایت کنند؛ در نهایت نتیجه این هدایت برای کسب و کار اصلی و تبلیغ کننده مشخص شده و بر طبق توافق پاداش یا پورسانتهای خود را دریافت میکنند.
تاریخچه این نوع بازاریابی به سال 1994 برمیگردد. عموماً تبلیغکنندگان در بازاریابی همکاری در فروش بلاگرها، افراد تولیدکننده محتوا و اینفلوئنسرهایی هستند که افراد زیادی را در دایره مخاطبان خود دارند و به دلیل اثرگذاریای که بر روی مخاطبان خود دارند غالباً میتوانند راحتتر از شرکت اصلی یا برند اصلی کار فروش را انجام دهند و از این طریق برای خود کسب درآمد هم داشته باشند. در واقع در این نوع بازاریابی، فروش به جای اینکه توسط نیروهای فروش در خود شرکت اصلی یا برند اصلی انجام شود توسط تعداد زیادی از افراد که تاثیرگذار هستند انجام میشود.
بازاریابی ویروسی (Viral Marketing)
تبلیغات هدفمند و سفارشی (Re-Targeting)
روابط عمومی آنلاین (Online PR)
اتوماسیون بازاریابی (Marketing Automation)
بازاریابی مستقیم (Native Marketing)
مهارتهای لازم برای موفقیت در دیجیتال مارکتینگ
مهارتها
کتابها و منابع آموزشی در زمینه دیجیتال مارکتینگ
منابع آموزشی
چالشهای دیجیتال مارکتینگ
چالشها
آینده دیجیتال مارکتینگ
آینده
نتیجهگیری
نتیجهگیری
گردآوری شده توسط:
تیم تولید محتوای یوزتک
منابع:
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.